Εισαγωγή
Στην σημερινή εισήγηση με θέμα «Πρόταση για την Εθνική Στρατηγική» θα αποφύγουμε πολυάριθμους ορισμούς και θεωρητικές απόψεις και προσεγγίσεις που αναφέρονται από έγκριτους αναλυτές και θα επιδιώξουμε να προσεγγίσουμε το θέμα πρακτικά για την ελληνική πραγματικότητα. Βεβαίως όπου είναι απαραίτητο θα αναφέρουμε τον ανάλογο δόκιμο ορισμό ώστε να στηρίξουμε την εισήγησή μας και τις τελικές προτάσεις πάνω σε στέρεες βάσεις.
Το περίγραμμα της εισήγησης φαίνεται στην προβολή.
Η ύπαρξη της Εθνικής Στρατηγικής ως επισήμου εγγράφου της Ελληνικής Πολιτείας, που να ενεργοποιεί κατά συντονισμένο τρόπο το σύνολο των συστατικών στοιχείων δια την προάσπιση και προαγωγή των εθνικών συμφερόντων, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, είναι επιβεβλημένη, εάν ληφθούν υπόψη οι απειλές κατά της ασφαλείας της Ελλάδος αλλά και οι συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ όλων των χωρών τόσο στο γειτονικό περιβάλλον όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το Σύνταγμα και οι νόμοι καθορίζουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του κράτους ενώ η Εθνική Στρατηγική υπό ολοκληρωμένη μορφή αποτελεί την συνισταμένη για την ακολουθητέα κατεύθυνση της χώρας σε εθνικό πλαίσιο.
Στην χώρα μας δεν υπάρχει εκφρασμένη, ολοκληρωμένα, Εθνική Στρατηγική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Κυβέρνηση, τα Υπουργεία και οι Κρατικοί Φορείς δεν θέτουν στόχους. Όμως οι στόχοι αυτοί εάν δεν ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δεν είναι δυνατόν να φέρουν το βέλτιστο αποτέλεσμα. Εμείς σήμερα θα επιχειρήσουμε να εκφράσουμε τις απόψεις μας για μια ολοκληρωμένη Εθνική Στρατηγική.
Στην παρούσα εισήγηση θα αναλυθούν οι παράγοντες που διαμορφώνουν την Εθνική Στρατηγική και θα παρουσιασθούν οι προτάσεις για το περιεχόμενό της και την ακολουθητέα μεθοδολογία
Ορισμός της Εθνικής Στρατηγικής
Ανάγοντας στην πολιτικο-στρατιωτική σφαίρα λειτουργίας της Πολιτείας τον όρο «Στρατηγική», ο οποίος προέρχεται από την στρατιωτική ορολογία, μπορούμε να ορίσουμε την Εθνική Στρατηγική ως :
«Ένα ευρύ σχέδιο ενεργείας ή δράσεως δια την βέλτιστη χρησιμοποίηση της εθνικής ισχύος, προς επίτευξη των Εθνικών Αντικειμενικών Σκοπών εν τη υποστηρίξει των Εθνικών Συμφερόντων».
Παραθέτουμε στο σημείο αυτό και τους ορισμούς των Εθνικών Συμφερόντων και των Εθνικών Αντικειμενικών Σκοπών (τους οποίους θα αναλύσουμε στη συνέχεια) προκειμένου να δούμε την αλληλοσύνδεση αλλά και να είναι πιο κατανοητός ο ορισμός της Εθνικής Στρατηγικής :
Ως «Εθνικά Συμφέροντα νοούνται οι πλέον σημαντικές ανάγκες της συντεταγμένης Πολιτείας».
Ενώ ως «Εθνικοί Αντικειμενικοί Σκοποί νοούνται οι υπό της Πολιτείας τιθέμενοι θεμελιώδεις εκείνοι Στόχοι η επίτευξη των οποίων είναι απαραίτητη δια την προάσπιση και προαγωγή των Εθνικών Συμφερόντων».
Η Εθνική Στρατηγική απαρτίζεται από τρεις συστατικές στρατηγικές : την Πολιτική Στρατηγική η οποία έχει εφαρμογή τόσο σε διεθνή όσο και εσωτερικά θέματα, την Οικονομική Στρατηγική και την Στρατιωτική Στρατηγική. Κάθε μία από τις επί μέρους αυτές Στρατηγικές πέραν των συστατικών στοιχείων επηρεάζει αμέσως ή εμμέσως και την εθνική ασφάλεια.
Οι βασικοί παράγοντες που διαμορφώνουν την Εθνική Στρατηγική είναι : τα Εθνικά Συμφέροντα, οι Εθνικοί Αντικειμενικοί Σκοποί, ο Περιβάλλων χώρος (δηλαδή η γεωστρατηγική θέση της χώρας και το επιχειρησιακό περιβάλλον), η Ασφάλεια που περιλαμβάνει και την Απειλή, οι Διεθνείς Σχέσεις/Συμμαχίες και η Εθνική Ισχύς που αποτελεί το σύνολο των δυνατοτήτων του Έθνους με κύρια συνιστώσα τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Θα αναφερθούμε στους παράγοντες αυτούς (με εξαίρεση τον περιβάλλοντα χώρο και τις διεθνείς σχέσεις που ανεπτύχθησαν από προηγούμενους ομιλητές) και θα καταλήξουμε στα Εθνικά Συμφέροντα ώστε να περιγράψουμε τους κατά την εκτίμησή μας Εθνικούς Αντικειμενικούς Σκοπούς και να καταλήξουμε στις τελικές μας προτάσεις ως προς την ακολουθητέα μεθοδολογία.
Απειλή
Θα αναφερθούμε περιληπτικά στις εκτιμώμενες απειλές κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας και στην αντιμετώπιση αυτών. Οι εκτιμώμενες απειλές διακρίνονται σε προερχόμενες εκ κρατικών οντοτήτων και εκ μη κρατικών οντοτήτων που είναι οι ασύμμετρες απειλές με κυριότερη την τρομοκρατία.
Οι απειλές εκ κρατικών οντοτήτων προέρχονται από κράτη του εγγύς προς την Ελλάδα γεωγραφικού περιβάλλοντος και δύνανται να είναι πολιτικής ή/και στρατιωτικής μορφής.
Οι απειλές Πολιτικής Μορφής είναι μακρόπνοες και συνεχείς, σχετίζονται δε με την υπό των ομόρων κρατών συγκεκαλυμμένη ή φανερή επιδίωξη, ως ιδανικού, την υπό κατάλληλες πολιτικές συνθήκες επίτευξη βαθμιαίως και χωρίς πόλεμο αντικειμενικών σκοπών, που σχετίζονται με την επαύξηση της παρούσης επικρατείας των, δια τη δημιουργία μεγάλων κρατών, όπως «Μεγάλη Βουλγαρία» υπό της Βουλγαρίας, «Μεγάλη Αλβανία» υπό της Αλβανίας, «Μεγάλη Μακεδονία» υπό της ΠΓΔΜ, και την αναθεωρητική επιστροφή σε παλαιά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπό της Τουρκίας.
Στο πεδίο εγρηγόρσεως προς προάσπιση της εθνικής ασφαλείας και παγίων ζωτικών συμφερόντων μας, κρίνεται ως μη περιττή και ως μη ανεδαφική η συγκρατημένη επισήμανση για ανάγκη ή σκοπιμότητα της παρακολουθήσεως εκ του σύνεγγυς πιθανών κινδύνων μελλοντικής εκδηλώσεως ανθελληνικών κινήσεων στο πλαίσιο παγίων αλυτρωτικών διεκδικήσεων εις βάρος μας εκ των ομόρων βορείων γειτόνων μας. Και ενώ η κοινή γνώμη δεν σπουδαιολογεί τις με διαφόρους τρόπους εκδηλούμενες διεκδικήσεις της Αλβανίας και της FYROM και φαίνεται να μην τις λαμβάνει υπ΄όψιν λόγω της ασημάντου, επί του παρόντος, ισχύος των Ενόπλων Δυνάμεών τους, δεν θα πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής μας και οι αλυτρωτικές διεκδικήσεις εις βάρος μας εκ μέρους της μέχρι στιγμής ηρέμου Βουλγαρίας. Όσον παράδοξος ή έωλος μπορεί να ηχήσει η επισήμανση αυτή στους εντόπιους ή διεθνείς παρατηρητές θα πρέπει να τους υπομνησθεί η διπλωματικώς άκομψη αλλά και σκαιά δήλωση του Βουλγάρου Προέδρου Ζέλεφ το 1992 που απαντώντας σε σχετική και τότε επίκαιρη ερώτηση, είπε ότι είναι πολύ φυσικό να λάβει η χώρα του από ελληνικό έδαφος ό,τι της πρέπει ή της ανήκει σε περίπτωση ελληνοτουρκικής πολεμικής συρράξεως. Η σοβαρότης της δηλώσεως υπογραμμίζεται ιδιαιτέρως από την ιδιότητα του εκφέροντος αυτήν δηλαδή από τον εκλεγμένο αρχηγό του γειτονικού κράτους, με το οποίο βρεθήκαμε σε θανάσιμους ανταγωνισμούς στο παρελθόν και όχι από κάποιον πολυπράγμωνα δημοσιογράφο ή κάποιον άλλο κρατικό λειτουργό ή έστω πνευματικά ιδρύματα που σημειωτέον έχουν εκφράσει παρόμοιες απόψεις τόσο στη Βουλγαρία αλλά και στην Αλβανία και την FYROM.
Δια την αντιμετώπιση των απειλών Πολιτικής Μορφής είναι αναγκαία η εγρήγορση του πολιτικού και του πνευματικού κόσμου, όπως και του Λαού της Ελλάδος και του ανά την Υδρόγειο Ελληνισμού, ώστε με την κατάλληλη και συντονισμένη πολιτική, διπλωματική, πνευματική και κοινωνική δράση στους οργανισμούς, που συμμετέχει η Ελλάδα και όπου αλλού είναι αναγκαίον, να γίνονται αντιληπτές εν τη εκδηλώσει τους, να αντικρούονται αποτελεσματικώς και να ανατρέπονται οι προσπάθειες επιβουλής της ακεραιότητας, της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδος. Προς τούτο, είναι αναγκαίος ένας συντονισμός από κεντρική υπηρεσία καταλλήλως οργανωμένη, η οποία εκτιμάται, ότι πρέπει να ευρίσκεται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος.
Οι απειλές Στρατιωτικής Μορφής στην παρούσα περίοδο προέρχονται αποκλειστικώς από την Τουρκία και στρέφονται τόσον κατά της Ελλάδος όσον και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρά την βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της επιδιώξεως της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), η απειλητική πολιτική αυτής έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου, όπως στην πράξη καθημερινώς διαπιστώνεται, δεν έχει αλλάξει και οι επιδιώξεις εις βάρος των χωρών τούτων θα συνεχισθούν ανεξαρτήτως της ενταξιακής της πορείας προς την Ε.Ε.
Επομένως, μέχρις ότου οι ελληνοτουρκικές σχέσεις φθάσουν σε μόνιμο εγκάρδιο επίπεδο και υπάρξουν επίσημες γραπτές και επαληθεύσιμες συμφωνίες δια τυχόν αμοιβαίες μειώσεις των στρατιωτικών εξοπλισμών, η Ελλάδα επιβάλλεται, άνευ εφησυχασμού, να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα, δια την αντιμετώπιση της Τουρκικής στρατιωτικής απειλής.
Ειδικότερα, δεδομένης της διαρκώς αυξανόμενης συνολικής Τουρκικής υπεροχής σε αριθμούς ως προς το προσωπικό και το κύριο πολεμικό υλικό, επιβάλλεται, όπως, δια την αποτελεσματική αντιμετώπιση της Τουρκικής στρατιωτικής απειλής, οι προσπάθειες μετασχηματισμού των Ελληνικών Ε.Δ. επικεντρωθούν στην επίτευξη ποιοτικής υπεροχής - και όπου είναι δυνατόν ισοπλίας ή και τοπικής εν χρόνω αριθμητικής υπεροχής σε κύριο πολεμικό υλικό, στα επί μέρους θέατρα ενδεχομένων επιχειρήσεων (ξηράς, θαλάσσης, αέρος) - με την εκμετάλλευση όλων των παραγόντων, που είναι δυνατόν να την εξασφαλίσουν, ιδιαιτέρως δε των νέων προηγμένων στρατιωτικών τεχνολογιών, οι οποίες συνδέονται με την αποκαλούμενη «Επανάσταση στις Στρατιωτικές Υποθέσεις» (Revolution in Military Affairs (RMA)).
Πέραν των παραδοσιακών απειλών, από την δεκαετία του '70, παρουσιάσθηκαν στο διεθνές σκηνικό οι Υπερεθνικές (Τransnational) ή οι Ασύμμετρες Απειλές που πρέπει να λαμβάνονται υπ΄όψιν για την ασφάλεια κάθε χώρας και βέβαια και της Ελλάδος και που περιλαμβάνουν την τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, την λαθρομετανάστευση, τα ναρκωτικά, το λαθρεμπόριο αγαθών και όπλων, τη δημιουργία και διακίνηση όπλων μαζικής καταστροφής, την εξάπλωση επικινδύνων τεχνολογιών και άλλες συναφείς του είδους εγκληματικές πράξεις που διενεργούνται σε διεθνές επίπεδο και εκφεύγουν των διαστάσεων του κοινού εγκλήματος.
Η Ελλάδα ως Κράτος Δικαίου και Χώρα Μέλος των Ηνωμένων Εθνών, του Βορειο-Ατλαντικού Συμφώνου και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως επιβάλλεται να καταπολεμά αποτελεσματικώς τις Ασύμμετρες Απειλές στο πλαίσιο του ΟΗΕ, του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. και με προβλέψεις και ενέργειες που επιβάλλουν οι ιδιαιτερότητες της γεωγραφικής θέσεως της χώρας μας και το εκτεταμένο των ηπειρωτικών και θαλασσίων συνόρων.
Συμπερασματικά, η εθνική ασφάλεια απαιτεί την απόκτηση στρατιωτικών κυρίως ικανοτήτων για την αντιμετώπιση της παραδοσιακής απειλής και πολιτικοστρατιωτικών μέτρων/ικανοτήτων για την αντιμετώπιση των πολιτικών και των ασύμμετρων απειλών.
Εθνική Ισχύς
Η Εθνική Ισχύς αποτελεί όπλο στα χέρια της Εξωτερικής Πολιτικής, γιατί όπως επιγραμματικά αναφέρει ο Θουκυδίδης κατά ελεύθερη μετάφραση του Ελ. Βενιζέλου «Ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του».
Την Εθνική Ισχύ αποτελεί το σύνολο των δυνατοτήτων του Έθνους ή το δυναμικό που προκύπτει από τους διαθέσιμους πολιτικούς, οικονομικούς, στρατιωτικούς, γεωγραφικούς, κοινωνικούς, επιστημονικούς και τεχνολογικούς πόρους του καθώς και η πολιτισμική κληρονομιά με κυρία συνιστώσα αυτής της θρησκεία.
Συγκεκριμένα την Εθνική Ισχύ αποτελούν οι εξής βασικοί παράγοντες :
• Θεσμοί.
• Ένοπλες Δυνάμεις.
• Γεωγραφία.
• Φυσικοί Πόροι.
• Βιομηχανία.
• Εμπόριο.
• Οικονομία.
• Πληθυσμός.
• Επιστήμη και Τεχνολογία.
• Εθνικός Χαρακτήρας.
• Πολιτισμική κληρονομιά - Θρησκεία - Ομογένεια.
• Ηθικό.
• Ηγεσία.
Η ηγεσία, ο εθνικός χαρακτήρας καθώς και το ηθικό του πληθυσμού και των Ενόπλων Δυνάμεων, είναι παράγοντες από τους οποίους επηρεάζεται η εθνική θέληση προασπίσεως και επιτεύξεως των εθνικών συμφερόντων ασφαλείας και αποτελούν τους ενοποιητικούς παράγοντες της Εθνικής Ισχύος
Θα παραλείψουμε να αναφερθούμε λεπτομερέστερα στους λοιπούς παράγοντες και θα αναφερθούμε μόνο στην γεωγραφία, την θρησκεία και την ομογένεια που έχουν ιδιαίτερη σημασία και δρουν πολλαπλασιαστικώς στην Ισχύ της χώρας μας
Η γεωγραφία, που περιλαμβάνει την γεωπολιτική και την γεωστρατηγική διάσταση, αναδεικνύεται για την Ελλάδα σε σημείο σημαντικής ισχύος αφού η χώρα μας αποτελεί τον συνδετικό κρίκο των χωρών της περιοχής, με τις δυνατότητες του ελέγχου των βασικών γραμμών επικοινωνιών και επεμβάσεως μέσω αυτών σε περιοχές κρίσεων συγχρόνως με τις πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις της χώρας μας αλλά και τις οικονομικές και κοινωνικές δυνατότητες που έχει στην σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία.
Μέσα στον κυκεώνα διεθνών προβλημάτων και κινδύνων, η οξύτης των οποίων αυξάνεται, η Ελλάς, μικρός αλλά ιστορικός τόπος, με σταθερή και πρότυπη δημοκρατία τα τελευταία 32 χρόνια, με συγκεκριμένης εμβέλειας οικονομικές δυνατότητες, με δυναμική εμπορική ναυτιλία και στόλο εκ των πρώτων του κόσμου, με πολυπληθές και διακρινόμενο ομογενειακό στοιχείο ανά τις σπουδαιότερες χώρες του πλανήτου, μπορεί να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στα δρώμενα της περιοχής της αλλά και ευρύτερα, υπό την ιδιότητά της ως σταθερού και πιστού μέλους, ήδη από 54 ετών, της βορειοατλαντικής συμμαχίας και ως ισοτίμου μέλους από 25 ήδη ετών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και μέλους της Ευρωζώνης. Οι ιδιότητές της αυτές την καθιστούν εκ των πραγμάτων την πλέον σημαντική χώρα της Βαλκανικής περιοχής, τα κράτη της οποίας πολλά επιθυμούν και δύνανται να αναμένουν από πολυσχιδή ελληνική στήριξη τόσο στον πολιτικό όσο και στον οικονομικό τομέα, μέσω ιδίως του Συμφώνου Σταθερότητος και του «Εθνικού Σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκροτήσεως των Βαλκανίων».
Σημαντικό μέσον επιρροής μας στις βόρειες γειτονικές χώρες πρέπει να αποτελεί η συνεχής εξαγωγή πολιτιστικών εκδηλώσεων, τομεύς στον οποίο διαθέτουμε υλικό εν αφθονία.
Χώρα με άνετες προσβάσεις και φιλικές σχέσεις με όλα τα μέλη της διεθνούς κοινότητος και ιδίως εντός του ευαίσθητου αραβικού χώρου, μπορεί και πρέπει να αναλάβει συνετές και καλώς μελετημένες πρωτοβουλίες με σκοπό την εκτόνωση σημερινών εκρηκτικών καταστάσεων και αδιεξόδων προκαλουμένων από την αιματηρή και επί 58 χρόνια συνεχιζόμενη αραβοϊσραηλινή διένεξη.
Με ευέλικτες, όχι αναγκαστικά πολυπληθείς, πειθαρχημένες, καλώς εκπαιδευμένες και με όπλα τελευταίας τεχνολογίας εφοδιασμένες Ένοπλες Δυνάμεις, η Ελλάς δεν πρέπει να απουσιάζει - επ΄ωφελεία των γειτόνων της - από διεθνείς ειρηνευτικές επιχειρήσεις, ιδίως υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, ή και από ειδικές επιχειρήσεις παρομοίας φύσεως που τυγχάνουν ομόφωνης εγκρίσεως από ΝΑΤΟ και Ε.Ε.
Δεν θα εστερείτο χρησιμότητος για τα γενικά συμφέροντά μας να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι ανεξαρτήτως αστοχιών και οπωσδήποτε κατακριτέων σφαλμάτων σε ποικίλα όσα διεθνή θέματα, διαπράττει η Ουάσιγκτον (η οποία βέβαια υπερασπίζει τα υπ΄αυτής καθοριζόμενα εθνικά συμφέροντα που επεκτείνονται σε όλη την υδρόγειο) η Ελλάδα αποφεύγει κατά το δυνατόν να πρωτοστατεί ή να παίζει ρόλο πρωταγωνιστού σε αντιπαραγωγικά τυφλό και ως εκ τούτου επικίνδυνο, από πλευράς πιθανών μακροπροθέσμων έστω συνεπειών, αντιαμερικανισμό.
Υφιστάμενα ή ειδικώς δημιουργούμενα νέα Προγράμματα - Υπουργείου Εξωτερικών ή άλλων αρμοδίων φορέων και υπηρεσιών - παροχής αναπτυξιακής ή ανθρωπιστικής βοηθείας προς χειμαζόμενες χώρες του κόσμου, θα πρέπει οπωσδήποτε να συνεχισθούν άνευ περικοπών ή περιορισμών. Η δια του τρόπου αυτού παρουσία μας σε διάφορες περιοχές της γης είναι πλέον ή απαραίτητη, ενώ η χώρα μας θα συγκεντρώνει εύσημα, εκτίμηση, λαϊκή ευγνωμοσύνη και αναγνώριση ρόλου.
Σημαντικό εξ άλλου απόθεμα γοήτρου προσδίδει στη χώρα μας η ιστορική ταύτισή της με την Οικουμενική Ορθοδοξία, η στενή επαφή της με το Οικουμενικό και με τα λοιπά Πατριαρχεία ως και η συναφής παροχή προς αυτά κάθε δυνατής οικονομικής ενισχύσεως και παντοειδούς συνδρομής.
Τέλος, παραμένει πολλαπλώς σκόπιμη και χρήσιμη η συνεχής στενή συνεργασία και επαφή του εθνικού κέντρου με την ανά τον κόσμο Ομογένεια, η προς αυτήν κάθε δυνατή στήριξη, με αμοιβαία ωφέλεια, για διατήρηση ελληνικότητος, γλώσσης στο μέτρο του δυνατού, ηθών, παραδόσεων και εθίμων.
Πολύτιμες προς τούτο υπηρεσίες, και δη στον τομέα προβολής και στηρίξεώς μας σε δίκαια εθνικά θέματα, μπορεί να παρέχει το υπάρχον ΣΑΕ (Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού), κατάλληλα όμως επανδρωμένο και οργανωμένο.
Αυτή η οπωσδήποτε προοδευμένη, με εργασία και θυσίες του λαού της, Ελλάδα της σήμερον, και μέχρις ότου ενσωματωθούν όλοι οι γείτονές της στην ΕΕ, είναι πάντως υποχρεωμένη και ταγμένη από την θέση της και την ιστορία της να επαγρυπνεί διαρκώς, άπαξ και δεν προνοείται ούτε υπάρχει νομοθετημένη από ΝΑΤΟ ή ΕΕ εξασφάλιση από τυχόν επίθεση προερχομένη από εταίρο της ίδιας συμμαχίας. Είναι υποχρεωμένη να οικοδομεί στρατιωτική ετοιμότητα και να διατηρεί ετοιμοπόλεμες ένοπλες δυνάμεις εφόσον δεν έχει εκλείψει ο εξ ανατολών κίνδυνος ή εφόσον δεν μπορούν καθόλου να αποκλεισθούν αναφλέξεις βορείως των συνόρων της.
Ο μειωτικός χαρακτηρισμός των Βαλκανίων ως «πυριτιδαποθήκης της Ευρώπης» εξακολουθεί ατυχώς να ισχύει. Τον επιβεβαίωσαν οι τραγικές συγκρούσεις και ολοκαυτώματα απαράδεκτα για την εποχή μας, από το 1990 και εντεύθεν, με το Κοσσυφοπέδιο να αποτελεί πάντα ωρολογιακή βόμβα με άγνωστο χρόνο εκρήξεως. Οι πληγές του μεγαλοϊδεατισμού, του τυφλού εθνικισμού, του θρησκευτικού φανατισμού και των φονικών εθνοτικών συγκρούσεων (Κόσσοβο, Βοσνία, FYROM, Πρέσεβο), δεν έπαυσαν να υπάρχουν. Ο νομοτελειακός βαθμιαίος εξευρωπαϊσμός όλων, από απόψεως νοοτροπίας, ίσως να αποτελέσει την λύση.
Στις παρυφές του προπεριγραφέντος ανήσυχου κόσμου, η δική μας χώρα μοιάζει με όαση ειρήνης, δημιουργίας και προόδου. Έχοντας εγκαταλείψει πρόσκαιρες ευτυχώς απόπειρες τριτοκοσμικών περιπλανήσεων επανέκαμψε στην φυσιολογική ρίζα της και στις καίριας σημασίας - για την σημερινή αξιόλογη εξέλιξή της - επιλογές του 1952 και του 1981, έχοντας ενεργό ρόλο και παρουσία στα ευρωπαϊκά δρώμενα, δίνοντας αξιοπρεπή αγώνα για περιφρούρηση των δικαιωμάτων και κεκτημένων της εντός στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών συμμαχιών, χωρίς να παραβλέπει φυσικά προβλήματα ή ανησυχίες για την εξέλιξη ορισμένων εξ αυτών.
Ιδιαιτέρας προσοχής πρέπει να τύχουν το δημογραφικό, η υπογεννητικότης, η ανεξέλεγκτη είσοδος λαθρομεταναστών, η ερήμωση της υπαίθρου και δη των παραμεθορίων περιοχών, η καταπολέμηση της ανεργίας που μαστίζει ιδίως τους νέους και η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων.
Ειδικά στις σχέσεις με τους γείτονές μας - παρά την επιφανειακή ομαλή πορεία των - θα πρέπει να είμεθα προετοιμασμένοι ότι θα βρούμε μπροστά μας ακανθώδη ζητήματα όπως : Τσάμηδες και αξιώσεις των για αποζημιώσεις και επανεγκατάσταση στη Θεσπρωτία, βλαχικό, σλαβόφωνοι νομών Καστοριάς, Φλώρινας, Πέλλης, μουσουλμάνοι Δυτικής Θράκης.
Ψύχραιμη πολιτική στάση και σκέψη, συγκροτημένη και πειστική επιχειρηματολογία, διακομματική συνεργασία και προ πάντων εθνική ομοψυχία και εθνική ισχύς, θα βοηθήσουν τη χώρα για αποτελεσματική αντιμετώπιση των κρισίμων αυτών προβλημάτων.
Εθνικά Συμφέροντα
Ως Εθνικά Συμφέροντα νοούνται οι πλέον σημαντικές ανάγκες και επιδιώξεις της συντεταγμένης πολιτείας. Τέτοια συμφέροντα εξυπηρετούν γενικώς το δημόσιο συμφέρον και συνδέονται με την μόνιμη ωφέλεια ή χρησιμότητα, που έχει στο σύνολο του πληθυσμού κάθε συντεταγμένης πολιτείας η ικανοποίηση ή η προάσπιση ορισμένων αγαθών, όπως π.χ. η υγεία, η εθνική άμυνα, η οικονομική ανάπτυξη, η έννομη τάξη, η εσωτερική ασφάλεια και η προστασία του περιβάλλοντος.
Αναλόγως της σημαντικότητάς τους τα Εθνικά Συμφέροντα κατατάσσονται στις ακόλουθες κατηγορίες :
• Επιβιώσεως / Ασφαλείας
Πρόκειται περί θεμελιωδών δια την επιβίωση του Έθνους συμφερόντων, δια την προάσπιση και την προαγωγή των οποίων η Πολιτεία είναι αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει την πολεμική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεών της.
Τέτοια συμφέροντα εκτιμώνται ότι είναι :
Ø Η διαφύλαξη της ακεραιότητας της Ελληνικής Επικράτειας.
Ø Η εξασφάλιση της ελευθερίας των Ελλήνων.
Ø Η εξασφάλιση της πολιτικής ανεξαρτησίας της Ελλάδος.
Ø Η επιβίωση του ελληνικού πληθυσμού από επιθέσεις με όπλα μαζικής καταστροφής και
Ø Η επιβίωση του Κυπριακού κράτους ως ενιαίας οντότητας.
• Ζωτικά Συμφέροντα
Πρόκειται περί ουσιωδών δια την πρόοδο του Λαού και την αξιοπιστία της Χώρας συμφερόντων, δια την προάσπιση των οποίων η Πολιτεία ενδέχεται, εφ΄όσον θα απαιτείτο, να χρησιμοποιήσει την πολεμική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεών της.
Τέτοια συμφέροντα εκτιμώνται ότι είναι :
Ø Η εξασφάλιση των νομίμων δικαιωμάτων της Ελλάδος στις θαλάσσιες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου και
Ø Η προστασία των ελληνικών μειονοτήτων σε γειτονικές προς την Ελλάδα χώρες.
• Μείζονα Συμφέροντα
Πρόκειται για λίαν σημαντικά δια την πρόοδο του Ελληνισμού και της Ανθρωπότητας συμφέροντα, δια την προάσπιση των οποίων η Πολιτεία θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, χωρίς όμως την χρησιμοποίηση της πολεμικής ισχύος των Ενόπλων Δυνάμεών της.
Τέτοια συμφέροντα εκτιμώνται ότι είναι :
Ø Η ευημερία του Ελληνικού Λαού.
Ø Η προάσπιση των ανθρωπίνων αξιών και αρχών.
Ø Η στήριξη της Ορθοδοξίας.
Ø Η συνδρομή προς ευρισκομένους σε κίνδυνο Έλληνες υπηκόους στο εξωτερικό.
Ø Η στήριξη της Ελληνικής ποντοπόρου Εμπορικής Ναυτιλίας.
Ø Η στήριξη του Ελληνισμού της διασποράς.
Ø Η προστασία του περιβάλλοντος και
Ø Η παροχή, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, της δυναμένης να παρασχεθεί από την Ελλάδα ανθρωπιστικής βοηθείας σε πτωχές χώρες, προς αντιμετώπιση σοβαρών εκτάκτων καταστάσεων από φυσικά φαινόμενα, λοιμούς, επιδημίες και ένοπλες εμφύλιες ή εθνικές συγκρούσεις.
Εθνικοί Αντικειμενικοί Σκοποί (ή Στόχοι )
Θεωρούνται οι υπό της Πολιτείας τιθέμενοι θεμελιώδεις εκείνοι αντικειμενικοί σκοποί (ή στόχοι), η επίτευξη των οποίων είναι απαραίτητη δια την προάσπιση και προαγωγή των εθνικών συμφερόντων. Διακρίνονται σε Πολιτικούς, σε Οικονομικούς και σε Εθνικής Ασφαλείας/Άμυνας.
Πολιτικοί Αντικειμενικοί Σκοποί (ή Στόχοι)
Στην παρούσα περίοδο θα πρέπει να θεωρούνται :
• Η σταθερά προώθηση των εθνικών θέσεων στους Διεθνείς Οργανισμούς.
• Η συμβολή στη δημιουργία καταλλήλου περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, δια την εμπέδωση και διατήρηση της ειρήνης και ασφαλείας.
• Η δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού.
• Η επίλυση του εκκρεμούντος ζητήματος της οριστικής ονομασίας του κράτους της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ).
• Η επίλυση του εκκρεμούντος ζητήματος του καθορισμού της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο Πέλαγος σύμφωνα με το ισχύον Διεθνές Δίκαιον της Θαλάσσης και
• Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της Ελλάδος.
Οικονομικοί Αντικειμενικοί Σκοποί (ή Στόχοι)
Στην παρούσα περίοδο θα πρέπει να θεωρούνται :
• Η διαρκής αύξηση του Ακαθαρίστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ), εις τρόπον ώστε τούτο να φθάσει και να υπερβεί τον μέσον όρο του ΑΕΠ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.
• Η διαρκής μείωση της ανεργίας.
• Η διαρκής δραστική μείωση του εξωτερικού χρέους της Ελλάδος.
• Η διαρκής μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και
• Η δικαιότερη κατανομή του εθνικού εισοδήματος προς αύξηση της συνοχής της Ελληνικής Κοινωνίας.
Στόχοι ή Αντικειμενικοί Σκοποί Εθνικής Ασφαλείας / Αμύνης
Στην παρούσα περίοδο θα πρέπει να θεωρούνται :
• Η ύπαρξη και διατήρηση επαρκούς αποτελεσματικής αμυντικής ικανότητας, δια την αποτροπή ενεργείας οποιασδήποτε χώρας ή χωρών του εγγύς προς την Ελλάδα γεωγραφικού περιβάλλοντος, που θα αποσκοπούσε στο να αμφισβητηθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και να απειληθεί η εδαφική της ακεραιότητα γενικώς και στις ευαίσθητες περιοχές αυτής ιδιαιτέρως, διασφάλιση δε της εδαφικής της ακεραιότητας και της εθνικής ασφαλείας σε περίπτωση που η αποτροπή αυτή δεν θα επιτυγχάνετο.
• Η ύπαρξη ικανότητας διατηρήσεως ανοικτών των θαλασσίων γραμμών συγκοινωνιών ανεφοδιασμού της χώρας στην Μεσόγειο και τις Ελληνικές Θάλασσες σε περίπτωση εμπλοκής της Ελλάδος σε εχθροπραξίες.
• Η εφαρμογή των δια την καταπολέμηση των ασύμμετρων απειλών και κυρίως της διεθνούς τρομοκρατίας προβλέψεων του ΟΗΕ, της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας με σκοπό την πρόληψη ενδεχομένων ενεργειών της διεθνούς τρομοκρατίας εναντίον της χώρας μας ή μέσω αυτής και
• Η ετοιμότητα ανταποκρίσεως της Ελλάδος ως πλήρους μέλους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως με την συμμετοχή στρατιωτικών δυνάμεων εκτός της ελληνικής επικράτειας στο πλαίσιο αναλαμβανόμενων υπό των οργανισμών τούτων επιχειρήσεων ανθρωπιστικού χαρακτήρα και διατηρήσεως ή επιβολής της ειρήνης και ασφαλείας.
Σκέψεις και Προτάσεις επί της Διαμορφώσεως της Εθνικής Στρατηγικής – Μεθοδολογία
Την βάση και ταυτοχρόνως αφετηρία δια την διαμόρφωση της Εθνικής Στρατηγικής, αλλά και την περαιτέρω αμυντική προπαρασκευή της Χώρας αποτελεί η εκτίμηση της απειλής δια το παρόν και το μέλλον (π.χ. 30 έτη). Η περιγραφή της απειλής μπορεί να συντελεσθεί με όρους δυνατοτήτων, προθέσεων και περιστάσεων. Οι δυνατότητες σχετίζονται με την φυσική ικανότητα του ενδεχομένου εχθρού να επιβάλει την θέλησή του σε άλλες χώρες και μπορούν να μετρηθούν από δημογραφικής, γεωγραφικής, οικονομικής, ιστορικής/ψυχολογικής/κοινωνιολογικής/διοικητικής και στρατιωτικής πλευράς. Οι προθέσεις αφορούν στο τι σχεδιάζει να πράξει ο ενδεχόμενος εχθρός και δια τον προσδιορισμό τους είναι αναγκαία η εξέταση των συμφερόντων, των αντικειμενικών σκοπών και της στρατηγικής τούτου. Τέλος οι περιστάσεις αφορούν στις παρουσιαζόμενες στον ενδεχόμενο εχθρό ευκαιρίες δράσεως.
Λόγω του πλήθους, αλλά και του εύρους των θεμάτων, που είναι αναγκαίο να εξετασθούν, στην εκτίμηση της απειλής, αυτή πρέπει να εκτελείται από Μικτό Διϋπουργικό Όργανο εκ των ΥΕΘΑ και ΥΠΕΞ με κατάλληλη συμμετοχή και άλλων αρμοδίων Κρατικών Υπηρεσιών κατά περίπτωση.
Διαθέτοντας τα δεδομένα της απειλής, η Στρατιωτική Ηγεσία της Χώρας πρέπει μέσω μιας διεργασίας αντικειμενικής συγκρίσεως των στοιχείων της απειλής με τα αντίστοιχα στοιχεία της εθνικής ισχύος να εκτιμήσει το κατά πόσον οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι σε θέση να εφαρμόζουν την Εθνική Στρατιωτική Στρατηγική, όταν ευρίσκονται αντιμέτωπες με την αναμενόμενη απειλή. Ταυτοχρόνως πρέπει να γίνεται και εκτίμηση του σχετιζομένου κινδύνου λόγω αδυναμιών στις διαθέσιμες δικές μας δυνάμεις, όπως και στα εν εξελίξει προγράμματα εξοπλισμού/εκσυγχρονισμού, της δομής και υποδομής των Ε.Δ. Μία συντομευμένη έκδοση της εκτιμήσεως καταστάσεως αυτής πρέπει να παρουσιάζεται από τον Υπουργό Εθνικής Αμύνης σε ειδική κλειστή συνεδρίαση της Βουλής κάθε έτος πριν από την έγκριση του Προϋπολογισμού.
Ακολούθως το ΚΥΣΕΑ λαμβάνοντας υπ΄όψη την ανωτέρω εκτίμηση καταστάσεως, όπως και τα δεδομένα της απειλής, της εθνικής ισχύος και των συμμαχιών και χρησιμοποιώντας ειδικό προς τούτο όργανο, εκδίδει και διαβιβάζει στα αρμόδια Υπουργεία μια κατευθυντήρια οδηγία, η οποία περιέχει τις προς αυτά επί μέρους κατευθύνσεις δια την περαιτέρω σύνταξη της Πολιτικής Στρατηγικής, της Οικονομικής Στρατηγικής και της Στρατιωτικής Στρατηγικής [1] .
Η έκδοση της Εθνικής Στρατηγικής θα δεσμεύει κάθε Κυβέρνηση και θα εξασφαλίζει την συνέχεια και συνέπεια της συμπεριφοράς της Πολιτείας τόσο στο εσωτερικό όσο και στις εξωτερικές σχέσεις.
Σημαντικό σημείο για την διατύπωση της Εθνικής Στρατηγικής όσο και την εν συνεχεία απαιτουμένη αναθεώρησή της, οσάκις προκύπτουν μεταβολές των δεδομένων, είναι η θεσμοθέτηση και κατάλληλη σύνθεση ενός Οργάνου που θα μπορεί να συντονίζει τις αναγκαίες ενέργειες. Η μελέτη της δομής, της οργανώσεως, της αποστολής και των αρμοδιοτήτων του Οργάνου αυτού, νομίζουμε ότι είναι το πρώτο βήμα για τη διαμόρφωση, σύμφωνα με σκέψεις παρόμοιες που είπαμε ή άλλες που θα ακουσθούν, της Εθνικής Στρατηγικής.
[1] Οι προτάσεις δια τις επιμέρους αυτές Στρατηγικές ανεπτύχθησαν προφορικώς και δύνανται να διατεθούν σε περιορισμένη διανομή. Οι προτάσεις στηρίζουν ευθέως τους επιμέρους Εθνικούς Αντικειμενικούς Σκοπούς.
Του Αντιναυάρχου ε.α. Γ. Δεμέστιχα Π.Ν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου