Ο ιστορικός αναθεωρητισμός του κ. Βερέμη

Συγγραφέας: Σπύρος Κουτρούλης
Φύλλο 11
Άρδην-Ρήξη

Ο κ. Βερέμης, ως γνωστόν, έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στην διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής στον χώρο της παιδείας.

Παράλληλα ως από καθέδρας ιστορικός επανερμηνεύει την νεώτερη ελληνική ιστορία για τις ανάγκες της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και του νέο-οθωμανισμού.

Όπως γράφει στον πρόλογο του βιβλίου του (Ελλάς η σύγχρονη ιστορία. Από το 1821 μέχρι σήμερα, εκδ. Καστανιώτη) και επαναλαμβάνει σε συνέντευξή του στο «Βήμα»(25/2/2007) η ιστοριογραφία του είναι αναθεωρητική. Όμως ο αναθεωρητισμός είναι ένας όρος επιβαρυμένος, διότι ονοματίζει την προσπάθεια ορισμένων ιστορικών να ερμηνεύσουν τα σημαντικότερα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με τέτοιο τρόπο ώστε να δικαιώνεται τελικά ο ναζισμός.

Βέβαια η περίπτωση του κ. Βερέμη δεν είναι τέτοια. Ο λόγος του όμως είναι βαθύτατα ιδεοληπτικός και μανιχαϊστικός, δεν γνωρίζει αποχρώσεις. Παρουσιάζει δε αξιοπρόσεκτη ταύτιση στην ερμηνεία της ιστορίας με κάποιους άλλους νεώτερους ιστορικούς ή δημοσιογράφους που δηλώνουν «αριστεροί». Ελιτιστής, εχθρεύεται τον λαό ως επιστημονική κατηγορία και ως ζωντανή πραγματικότητα. Όπως λέγει στον δημοσιογράφο του «Βημάτος» «Μέσα σε κάθε Έλληνα παραμονεύει ένας βραχυπρόθεσμος αρματολός, ο οποίος θέλει να κρατήσει τα κεκτημένα». Με αυτόν τον τρόπο συκοφαντείται ο αντιστασιακός χαρακτήρας του νεώτερου ελληνισμού. Διότι οι «αντάρτες» είτε ανέβηκαν στα βουνά, είτε έζησαν μέσα στις πόλεις, έχουν ένα προσωπικό κόστος για τις επιλογές, που δεν έχουν βέβαια όσοι θωπεύουν την εκάστοτε εξουσία, ή επωφελούνται από τα διάφορα σχέδια Marshall ή τα ευρωπαϊκά προγράμματα.

Όπως και ο Ράμφος, θεωρεί την ελληνική οικογένεια μεγάλο εμπόδιο για το θρυλούμενο εκσυγχρονισμό. Αλλά το σημαντικότερο πρόβλημα γι’ αυτόν είναι η «κατατμημένη κοινωνία». Βεβαίως το αντίθετο της είναι ο ισοπεδωτισμός, η ομοιομορφία της ολοκληρωτικής κοινωνίας. Φυσικά από τον αναθεωρητισμό του κ. Βερέμη δεν μπορούσε να λείψει η προσπάθεια να εξιδανικευτεί η τουρκοκρατία. Όπως λέγει ένας από τους μύθους του νεοελληνικού κράτους είναι η «δίωξη της ελληνοφωνίας από τους Οθωμανούς, πράγμα που δεν είναι αλήθεια».

Ο κ. Βερέμης εμπνέεται, όπως ισχυρίζεται, από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, τον Κοραή, τον Ρήγα Φεραίο, τον Καποδίστρια. Εμπόδιο σε μια διαφωτισμένη Ελλάδα είναι, λέει, «οι έχοντες μικρό ή μεγάλο κομμάτι της τοπικής ή κρατικής εξουσίας, άνθρωποι που δεν θέλουν να αλλάξει το κεκτημένο. Ήταν οι πρόκριτοι, οι κοτζαμπάσηδες, οι αρματολοί, οι τοπικοί λαϊκιστές ηγέτες που κολάκευαν το θυμικό του πληθυσμού, ο Παπουλάκος ως θρησκευόμενος λαϊκιστής» (Βήμα 25.2.2007). Πρότυπό μας πρέπει να είναι η Δύση «έστω η Ιταλία» έστω και αν σε αυτή την χώρα ξεχειλίζει η διαφθορά, η μαφία, η αρπαγή του δημόσιου χρήματος.

Η πραγματικότητα βέβαια είναι περισσότερο πολύπλοκη από τα σχήματα που χρησιμοποιεί ο κ. Βερέμης. Δίχως την αποφασιστικότητα των κλεφταρματολών δεν θα είχε ξεσπάσει καν η ελληνική επανάσταση, θα περίμεναν μαζί με τον Κοραή να «ωριμάσουν οι συνθήκες». Ο Ρήγας Φεραίος θεωρούσε ως προϋπόθεση για απελευθέρωση από την τουρκική κυριαρχία, την ενότητα των βαλκανικών λαών, που φυσικά όλοι οι δυτικόπληκτοι δεν μπορούν να δεχθούν. Ο Καποδίστριας είχε θεμελιώσει το κοινοτικό σύστημα στην Ελβετία, ενώ όπως απέδειξε ο καθηγητής Ν. Πανταζόπουλος αποδέχθηκε την ισοτιμία του εθιμικού και του θετού δικαίου, γεγονός που ευνοούσε τον κοινοτισμό. Ο κοινοβουλευτισμός πέρα από την κριτική που μπορεί να του ασκηθεί από την πλευρά της άμεσης δημοκρατίας έπαιξε στην Ελλάδα ένα τελείως διαφορετικό ρόλο από... Δύση. Όπως γράφει ο Π. Κονδύλης ο κοινοβουλευτισμός στην μετεπαναστατική Ελλάδα, «όχι μόνον ήταν όργανο ιμπεριαλιστικής επιρροής, αλλά και αγωγός των παραδοσιακών, ενάντιος προς τον ριζικό εκσυγχρονισμό πατριαρχικών δυνάμεων και νοοτροπιών» (Π. Κονδύλη: «Η παρακμή του αστικού πολιτισμού» Εκδόσεις Θεμέλιο, σελ. 26). Δηλαδή η πραγματικότητα, είναι εντελώς διαφορετική από ότι φαντασιώνεται ο κ. Βερέμης. Οι αντιδραστικές δυνάμεις στον νεοελληνισμό, δεν βρέθηκαν εκτός του κοινοβουλίου, αλλά μέσα σε αυτό.

Αυτά πλέον είναι αρκετά γνωστά, ώστε και στο πιο απομακρυσμένο ελληνικό καφενείο να ρωτήσεις θα πληροφορηθείς για εκείνους που κατασπατάλησαν τα δάνεια στην ελληνική επανάσταση και για κείνους που λεηλατούν το δημόσιο ταμείο σήμερα ατιμώρητα.

To σύγγραμμα του κ. Βερέμη, το εγχειρίδιο της ιστορίας του δημοτικού, τα αντίστοιχα του Λιάκου και άλλων εντάσσονται σε μια προσπάθεια που ξεκίνησε από την κυβέρνηση Σημίτη και συνεχίζεται με συνέπεια από την κυβέρνηση Καραμανλή να αναθεωρηθεί η ελληνική ιστορία. Οι στόχοι δεν είναι επιστημονικοί, αλλά αποκλειστικά πολιτικοί: να δικαιωθούν τα πλέον αντιδραστικά νεοφιλελεύθερα μέτρα, να γίνει αποδεκτή η διπλή υποτέλεια στην Δύση και στην Τουρκία.

Πέρα από μια δήθεν «διεθνιστική αριστερά» που είναι πρόθυμη να υπηρετήσει τα σχέδια της Αυτοκρατορίας στην περιοχή και να υμνολογήσει τον Κεμάλ Ατατούρκ, η ψύχραιμη επιστημονική έρευνα από στοχαστές σαν τον Σβορώνο, τον Ν. Πανταζόπουλο ή τον Π. Κονδύλη, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν είναι ο δωσιλογισμός και η υποταγή αλλά η αντισταση, το αντάρτικό, το κυριότερο στοιχείο του νεοελληνισμού. Έτοι δε αντάρτες, θα πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε παρά τις επιθυμίες του κ. Βερέμη, των οργανικών διανοουμένων, και των καθεστωτικών δημοσιογράφων δήθεν δεξιάς ή αριστερής απόχρωσης.