Μεταναστευτικό και ΓΣΕΕ: όταν οι ευσεβείς πόθοι γίνονται «επιστήμη»

του Γιάννη Κολοβού *

19 Οκτωβρίου 2006

Ο Θύμιος Παπανικολάου, γράφοντας στο πρώτο τεύχος του περιοδικού, τόνιζε ότι η αυξανόμενη μεταναστευτική εισροή προς την χώρα μας οδηγεί στην «απονέκρωση των συνδικάτων και τη διάλυση της εργατικής τάξης ως οργανωμένη πολιτική δύναμη» (1). Για την απονέκρωση αυτή, αλλά και την σταδιακή αδρανοποίηση της εργατικής τάξης, είναι κυρίως υπεύθυνοι οι ίδιοι οι συνδικαλιστές, όχι μόνο λόγω της συμβιωτικής σχέσης τους με την κατεστημένη πολιτική εξουσία αλλά και λόγω της στάσης τους στο θέμα της μετανάστευσης η οποία αποξενώνει τα κατώτερα στρώματα των εργαζομένων.

Και τα αποξενώνει γιατί αυτά είναι που κυρίως πλήττονται από την αυξημένη εισροή παρανόμων (ή εκ των υστέρων νομιμοποιηθέντων) μεταναστών και βιώνουν μία πραγματικότητα πολύ διαφορετική από την εικόνα που τους παρουσιάζουν οι συνδικαλιστές. Η κατάσταση αυτή οδηγεί σε πραγματική απελπισία τα κατώτερα αυτά στρώματα τα οποία βλέπουν να τα εγκαταλείπουν ακόμα και οι αριστεροί  συνδικαλιστές οι οποίοι υποτίθεται ότι κόπτονται για το «δίκιο του εργάτη». Όμως για αυτούς ο μετανάστης αποτελεί πλέον το νέο «προλεταριάτο». Ο νόμιμος χαμηλής ειδίκευσης ή ανειδίκευτος εργάτης δεν υπάρχει πιά...

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ Χρήστος Πολυζωγόπουλος είναι κατηγορηματικός: «Η ανεργία δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά από τους μετανάστες. Θα έλεγα μάλιστα το αντίθετο. Ένα τμήμα σοβαρό της ανάπτυξης προέρχεται από την εργασία αυτού του κόσμου. Επομένως, έχουν συμβάλει θετικά με την εργασία τους και την παραμονή τους στην χώρα μας» (2). Η ΓΣΕΕ επαυξάνει: «Όλες (sic) οι αξιολογήσεις που έχουν γίνει για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της μετανάστευσης σχετικά με την απασχόληση, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η απασχόληση των νέων μεταναστών αντί να οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας, οδηγεί αντίθετα στην αύξηση της απασχόλησης. Ο κύριος λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι ότι οι νέοι μετανάστες απασχολούνται κατά κύριο λόγο σε θέσεις εργασίας για τις οποίες δεν υπάρχει επαρκής προσφορά εργασίας από την πλευρά του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Με αποτέλεσμα να διατηρούνται ή να αναπτύσσονται οι τομείς δραστηριότητας που απασχολούν μετανάστες και να μετατίθεται (sic) ο εγχώριος ενεργός πληθυσμός προς περισσότερο αποδοτικές δραστηριότητες ή καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας» (3, σελ. 256).

Αυτό θα ήταν πολύ ωραίο αν ίσχυε... Μία απλή απόδειξη ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει είναι η απαγόρευση στην μετακίνηση και εγκατάσταση εργατικού δυναμικού προς τις χώρες της ΕΕ από τις χώρες της διεύρυνσης προκειμένου να μην υπάρξει αρνητική επίπτωση στην απασχόληση και στις αμοιβές των εργαζομένων στις πρώτες. Αν λοιπόν οι επιπτώσεις από την εισροή εργαζομένων είναι μόνον θετικές γιατί σχεδόν όλες οι χώρες έθεσαν αυτόν τον περιορισμό; Και γιατί αρκετές διατηρούν ακόμα περιορισμούς είτε συνολικά είτε σε συγκεκριμένους κλάδους απασχόλησης; Ίσως να μην είχαν διαβάσει τις «επιστημονικές» απόψεις της ΓΣΕΕ επί του θέματος...

Βεβαίως η ΓΣΕΕ θεωρεί ότι δεν υπάρχει καμμία ουσιαστική επίπτωση γιατί οι μετανάστες αναλαμβάνουν να κάνουν δουλειές που δεν κάνουν οι Έλληνες. Υποστηρίζει χαρακτηριστικά: «Η απασχόληση των μεταναστών συγκεντρώνεται κυρίως στην μισθωτή ανειδίκευτη ή χαμηλής εξειδίκευσης εργασία... Οι μετανάστες αναλαμβάνουν κυρίως εργασίες για τις οποίες ο γηγενής πληθυσμός δεν επιδεικνύει ενδιαφέρον, δευτερευόντως δε εργασίες τις οποίες διεκδικούν οι αυτόχθονες εργαζόμενοι» (4, σελ. 128). Ακόμα και αν δεχθούμε ότι αυτό ισχύει, η έλευση αριθμού εργαζομένων και άρα η αύξηση της προσφοράς εργατικών χεριών, ακόμα και αν δεν έχει επίπτωση στην απασχόληση των γηγενών, δεν έχει επίπτωση ούτε στις αμοιβές τους; Και επιπλέον, αυτές οι εργασίες πώς γίνονταν πριν το 1990 και από ποιούς; Και γιατί αυτοί πλέον δεν θέλουν να τις κάνουν; Μήπως γιατί η εισροή μεταναστών στους συγκεκριμένους κλάδους απετέλεσε διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια των εργοδοτών προκειμένου να δεχθούν οι εργαζόμενοι αυτοί να εργασθούν με ακόμη χαμηλότερους μισθούς ή σε καθεστώς παράνομης εργασίας;

Είναι φανερό δηλαδή ότι η έλευση των μεταναστών δεν είναι δυνατόν να έχει μόνον κερδισμένους, όπως θέλουν να το εμφανίσουν οι κύριοι της ΓΣΕΕ. Βεβαίως, η ΓΣΕΕ τονίζει ότι «καμμία μελέτη δεν έχει αποδείξει ότι η εργασία των μεταναστών ευθύνεται, έστω και εν μέρει, για την ανεργία στην Ελλάδα» (5, σελ. 148), και η άποψη ότι μέρος της ανεργίας (της μη-διαρθρωτικής) οφείλεται στην αθρόα εισροή παρανόμων μεταναστών οφείλεται στον «οικονομικό ρατσισμό» (5, σελ. 147) [sic] των Ελλήνων. Η ΓΣΕΕ παραδέχεται μεν ότι «...σε κάποιες εργασίες, σε κάποιους κλάδους, υπάρχει μετατόπιση (sic) Ελλήνων από αλλοδαπούς» (5, σελ. 148), αλλά «η εργασία των μεταναστών δημιουργεί θέσεις εργασίας για Έλληνες, οι οποίες είναι περισσότερες από αυτές που μετατοπίζει» (5, σελ. 148). Προκειμένου να προσδώσει και «ακαδημαϊκή» αίγλη στην άποψη αυτή, αναφέρει ότι πρόκειται για το θεώρημα του «πολλαπλασιαστή» του Keynes και παραθέτει και θεωρητικό υπόδειγμά του.

Κατ’ αρχήν ο εν λόγω «πολλαπλασιαστής» είναι καθαρά θεωρητικό κατασκεύασμα το οποίο δεν στηρίζεται πρακτικά από καμμία έρευνα στην Ελλάδα. Μάλιστα, ο πολλαπλασιαστής δεν μπορεί να έχει ισχύ για απεριόριστο αριθμό μεταναστών. Θα έχει δηλαδή κάποιο σημείο καμπής η υπέρβαση του οποίου θα σημάνει και την απαρχή της αρνητικής λειτουργίας του «πολλαπλασιαστή». Πιό απλά, ακόμα και αν αυτό που ισχυρίζεται η ΓΣΕΕ ίσχυε, θα ίσχυε μέχρι ενός συγκεκριμένου αριθμού εισελθόντων παρανόμων ή νομιμοποιημένων μεταναστών. Όταν θα έμπαιναν περισσότεροι, αυτοί ή θα παρέμεναν άνεργοι ή θα έδιωχναν ήδη υφιστάμενους εργαζομένους δημιουργώντας λιγότερες θέσεις εργασίας από όσες κατέλαβαν. Λόγος γι’ αυτό το σημείο δεν γίνεται πουθενά! Εκτός εάν η ΓΣΕΕ θεωρεί ότι ο «πολλαπλασιαστής» δεν έχει σημείο καμπής και άρα όσο πιό πολλούς μετανάστες εισάγουμε στην αγορά εργασίας, τόσο πιό πολλές θέσεις εργασίας αυτοί δημιουργούν και άρα θα λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας των Ελλήνων. Βεβαίως αυτή η παράλογη «λογική» μας οδηγεί στην θέση ότι, λόγω «πολλαπλασιαστή», μπορεί η Ελλάδα να δεχθεί απεριόριστο αριθμό μεταναστών, λύνοντας έτσι το πρόβλημα της ανεργίας ... όλου του κόσμου, και επειδή όλοι αυτοί θα δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες τυχόν καταλάβουν θα χρειαστεί η ανθρωπότης να ζητά εργαζομένους ... προφανώς σε άλλους πλανήτες, γαλαξίες και σύμπαντα!

Την θεωρητικότητα του «πολλαπλασιαστή» και την έλλειψη υποστηρικτικών στοιχείων καταδεικνύει και το γεγονός ότι μετά την παράθεση του θεωρητικού αυτού υποδείγματος, η ΓΣΕΕ παραδέχεται ότι «οι μετανάστες ... δεν μειώνουν την απασχόληση των ελλήνων, εφ’όσον το ποσοστό εκείνων που εργάζονται σε εργασίες που δεν απασχολούνται οι Έλληνες, υπερβαίνει το 60%» (5, σελ. 150). Όμως η ΓΣΕΕ δεν παραθέτει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι όντως αυτό συμβαίνει και άρα θα μπορούσε να ισχύει και στην πράξη ο πολλαπλασιαστής! Γι’ αυτό και η ΓΣΕΕ θεωρεί ότι «...κατά πάσα πιθανότητα...» (5, σελ. 148) ο πολλαπλασιαστής ισχύει...

Όταν ένα τόσο σοβαρό θέμα, το οποίο πλήττει τους πιό αδύναμους της ελληνικής κοινωνίας, αντιμετωπίζεται με ανακρίβειες, μισές αλήθειες και ευσεβείς πόθους, τι μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να περιμένουν από την ΓΣΕΕ; Πώς μπορεί να πείσει η ΓΣΕΕ τους ανειδίκευτους ή χαμηλής ειδίκευσης εργαζόμενους ότι η «αντίσταση και η πάλη» θα γίνει μέσα από τα συνδικάτα, όταν είναι υπέρ της «νομιμοποίησης όλων των [παράνομων] μεταναστών χωρίς διακρίσεις»; Με την ανακριβέστατη άποψη της ΓΣΕΕ ότι καμμία έρευνα στην Ελλάδα δεν έχει δείξει επίπτωση της μετανάστευσης στην απασχόληση των γηγενών – ανακρίβεια που είναι εν γνώσει της ΓΣΕΕ – θα ασχοληθούμε σε επόμενο άρθρο.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1) Παπανικολάου Θ. «Παγκοσμιοποίηση: η Αριστερά μπροστά στις νέες προκλήσεις», Ρεσάλτο, τεύχος 1, Δεκέμβριος 2005, σελ. 45

2) Κλαυδιανός Π. «Ο πλούτος πρέπει να μοιρασθεί δικαιότερα», Οικονομικός Ταχυδρόμος 4/9/2003, σελ. 13

3) «Η σύγχρονη ελληνική μεταναστευτική πολιτική: Περιεχόμενο και αποτελέσματα» σε Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση: Ετήσια Έκθεση 2003», σελ. 225-265

4) «Η απασχόληση και η ανεργία» σε Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση: Ετήσια Έκθεση 2004», σελ. 119-141
5) «Μετανάστες, απασχόληση και νομιμοποίηση» σε Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση: Ετήσια Έκθεση 2000», σελ. 145-157

* ο Γιάννης Κολοβός είναι επικοινωνιολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Το Κουτί της Πανδώρας: Παράνομη Μετανάστευση και Νομιμοποίηση στην Ελλάδα» το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πελασγός.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 9 (Αύγουστος 2006) του μηνιαίου περιοδικού «Ρεσάλτο».